Kanon żydowski
- Tomaszek
- Aktywny komentator
- Posty: 625
- Rejestracja: 13 wrz 2015
- Lokalizacja: Polska
- Has thanked: 12 times
- Been thanked: 103 times
- Kontakt:
Kanon żydowski
Czy orientujecie się jaki jest żydowski kanon Biblii? Czy oprócz Biblii uznaje się w judaizmie inne dzieła? Pytam o judaizm ortodoksyjny.
"Aby rozumieć przypowieść i przenośnię, słowa mędrców i ich zagadki."
- Tomaszek
- Aktywny komentator
- Posty: 625
- Rejestracja: 13 wrz 2015
- Lokalizacja: Polska
- Has thanked: 12 times
- Been thanked: 103 times
- Kontakt:
Stary Testament - zgadza się. Żydzi nie używają określenia Stary Testament ani Biblia. Natomiast używają, między innymi, takich terminów: Chumasz, Tanach, Orajta, Tora, Mikra. To nie są synonimy. Każde z tych określeń ma nieco inny odcień.
Ale oprócz Pism hebrajskich jest jeszcze tradycja, początkowo ustna. Obecnie spisana w Zohar, Miszna i Gemara. A to nie wszystko. Więc żydowski kanon wygląda znacznie inaczej. Po pierwsze, tylko tekst hebrajski jest święty. Wszelkie tłumaczenia uważa się za spłaszczone znaczeniowo względem oryginału. Odrzuca się dosłowne tłumaczenia, gdyż nie o to zdaniem mędrców (chachamim) chodzi. Uznawane są natomiast targumy (np. Onkelos w odniesieniu do Pięcioksięgu). Targumy - to niedosłowne tłumaczenia na aramejski. Ukazał się też Targum na język polski - autorem tłumaczenia jest Rabbi Sacha Pecaric. To nie jest tłumaczenie sensu stricto ale interpretacja tekstu hebrajskiego na bazie Tradycji Ustnej.
Ale oprócz Pism hebrajskich jest jeszcze tradycja, początkowo ustna. Obecnie spisana w Zohar, Miszna i Gemara. A to nie wszystko. Więc żydowski kanon wygląda znacznie inaczej. Po pierwsze, tylko tekst hebrajski jest święty. Wszelkie tłumaczenia uważa się za spłaszczone znaczeniowo względem oryginału. Odrzuca się dosłowne tłumaczenia, gdyż nie o to zdaniem mędrców (chachamim) chodzi. Uznawane są natomiast targumy (np. Onkelos w odniesieniu do Pięcioksięgu). Targumy - to niedosłowne tłumaczenia na aramejski. Ukazał się też Targum na język polski - autorem tłumaczenia jest Rabbi Sacha Pecaric. To nie jest tłumaczenie sensu stricto ale interpretacja tekstu hebrajskiego na bazie Tradycji Ustnej.
"Aby rozumieć przypowieść i przenośnię, słowa mędrców i ich zagadki."
Widzę, że sporo wiesz. Choć kiedyś księgi Septuaginty były uznawane. Pierwotnie panowało przekonanie, że Żydzi odrzucili księgi np. Machabejskie czy inne bo były w przekładzie greckim. Ale dzisiejsze wykopaliska archeologiczne pokazują, że księgi te również były pisane w języku hebrajskim. Rękopisy z ich hebrajskimi wersjami są odkrywane. Sensacją było odkrycie bodajże w genizie kairskiej (geniza to miejsce, w którym Żydzi chowają święte księgi, które uległy zniszczeniu tudzież zostały wycofane z użycia) rękopisów z hebrajskimi wersjami ksiąg znanych z Septuaginty. Skoro były genizie to znaczy, że kiedyś były uznawane za natchnione. Nie wiemy czemu je wykreślono z kanonu żydowskiego
- Tomaszek
- Aktywny komentator
- Posty: 625
- Rejestracja: 13 wrz 2015
- Lokalizacja: Polska
- Has thanked: 12 times
- Been thanked: 103 times
- Kontakt:
To znaczy źródła żydowskie wyjaśniają dlaczego. Chodzi o to, że Księgi Machabejskie gloryfikują znienawidzoną później dynastię, która niezupełnie zgodnie z Torą dzierżyła funkcję Arcykapłana. Zauważ kto mianował w Księdze Machabejskiej Arcykapłana i czy to jest zgodne z Torą.
?Król Aleksander bratu Jonatanowi - pozdrowienie. 19 Dowiadujemy się, że jesteś nadzwyczaj potężny i godzien tego, żeby zostać naszym przyjacielem. 20 Dlatego ustanawiamy cię dzisiaj arcykapłanem twego narodu, nadajemy ci tytuł królewskiego przyjaciela (przy tym posłał mu purpurę i złoty wieniec). Trzymaj naszą stronę i dochowaj nam przyjaźni!? 1 Mchb 10:18
Porównaj 1 Mach. 14:15:24
?Król Aleksander bratu Jonatanowi - pozdrowienie. 19 Dowiadujemy się, że jesteś nadzwyczaj potężny i godzien tego, żeby zostać naszym przyjacielem. 20 Dlatego ustanawiamy cię dzisiaj arcykapłanem twego narodu, nadajemy ci tytuł królewskiego przyjaciela (przy tym posłał mu purpurę i złoty wieniec). Trzymaj naszą stronę i dochowaj nam przyjaźni!? 1 Mchb 10:18
Porównaj 1 Mach. 14:15:24
"Aby rozumieć przypowieść i przenośnię, słowa mędrców i ich zagadki."
- Tomaszek
- Aktywny komentator
- Posty: 625
- Rejestracja: 13 wrz 2015
- Lokalizacja: Polska
- Has thanked: 12 times
- Been thanked: 103 times
- Kontakt:
Nie sposób wszystko pamiętać. :-) Wiesz, nie wiem czy w całej Polsce, ale jest taki fajny konkurs biblijny dla uczniów gimnazjum. Nazywa się chyba Hieronymus. A, już sprawdziłem, tylko województwo mazowieckie.
Tutaj podaję link:
http://www.koab.pl/?p=2387
Zawsze możesz pomóc się komuś przygotować do tego. Konkurs oparty jest na znajomości tekstu Biblii Tysiąclecia. Naprawdę wymaga szczegółowej znajomości określonej księgi.
Tutaj podaję link:
http://www.koab.pl/?p=2387
Zawsze możesz pomóc się komuś przygotować do tego. Konkurs oparty jest na znajomości tekstu Biblii Tysiąclecia. Naprawdę wymaga szczegółowej znajomości określonej księgi.
"Aby rozumieć przypowieść i przenośnię, słowa mędrców i ich zagadki."
A to w liceum też był taki podobny konkurs. Ale mnie i tak najbardziej ciągła Olimpiada Teologii Katolickiej. Kochałam ją choć była czasem trudna (zależało od tematyki)Tomaszek pisze:Nie sposób wszystko pamiętać. :-) Wiesz, nie wiem czy w całej Polsce, ale jest taki fajny konkurs biblijny dla uczniów gimnazjum. Nazywa się chyba Hieronymus. A, już sprawdziłem, tylko województwo mazowieckie.
Tutaj podaję link:
http://www.koab.pl/?p=2387
Zawsze możesz pomóc się komuś przygotować do tego. Konkurs oparty jest na znajomości tekstu Biblii Tysiąclecia. Naprawdę wymaga szczegółowej znajomości określonej księgi.
- Dezerter
- Legendarny komentator
- Posty: 15139
- Rejestracja: 24 sie 2015
- Lokalizacja: Inowrocław
- Has thanked: 4268 times
- Been thanked: 2988 times
- Kontakt:
Nie mogą mówić Stary, bo nie wierzą w NowyStary Testament - zgadza się. Żydzi nie używają określenia Stary Testament ani Biblia.
ale nie zgodzę się, że nie używają słowa Biblia - używają i słowa Biblia i Tanach co znaczy dla nich to samo- wielokrotnie się z tym spotkałem na FŻP
Tanach (hebr. ????) ? skrót określający Biblię hebrajską, utworzony od początkowych liter trzech części Pisma: Tora (?Prawo?), Newiim (?Prorocy?), Ketuwim (?Pisma?).
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tanach
a tu
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kanon_Biblii
znajda zainteresowani jak się odbywał i kiedy ustalenie kanonu Tanach
Najświętszą i najważniejszą częścią Tanach jest Tora
Prócz Tanach dla żydów święta księgą jest Talmud składający się z Miszny i Gemary
są to komentarze i tłumaczenia głównie do Tory, ale bardzo szeroko pojęte i luźno związane.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Talmud
Czytałem trochę Talmudu i dla mnie jest na wiele niższym poziomie i literackim i "mądrościowym" i duchowym niż Tanach
szalom
Nie znam natomiast wcale okresleń:
Chumasz, Orajta, Mikra
co to takiego?
Nie czyńcie tak jak ci przeciw którym występujecie.
- Tomaszek
- Aktywny komentator
- Posty: 625
- Rejestracja: 13 wrz 2015
- Lokalizacja: Polska
- Has thanked: 12 times
- Been thanked: 103 times
- Kontakt:
To po kolei.
Słowo Biblia jest rzeczywiście potocznie używane wśród Żydów, ponieważ jest ogólnie przyjęte. Pochodzi z greckiego - to liczba mnoga od słowa ??????? biblion - zwój papirusu. Jednak nie jest to żydowskie określenie i nie jest, że się tak wyrażę koszerne. Między Żydami tego słowa się nie używa. Na żydowskim forum owszem, bo Żyd nie musi oznaczać, że zna dobrze swoją kulturę i religię. Ale zapytaj rabina, to Ci wyjaśni. Ja wiem to od rabina, i to od takiego znakomicie wykształconego. Więc nie opowiadam bajek. Jednak ten sam rabin niektóre nawet swoje wykłady umieszcza pod nazwą Biblia.... - ze względu na słuchaczy.
Tanach - super wyjaśniłeś.
Talmud - słowo to oznacza "nauka." Rzeczywiście składa się z Miszny skodyfikowanej przez Jehudę HaNasi. Miszna oznacza powtarzanie, czyli jest powtórzonym Prawem. Składa się z 6 porządków, które w sumie zawierają 63 chyba traktaty.
Gemara (od gamar - kończyć) stanowi obszerny komentarz do Miszny. Są dwie Gemary - Babilońska i Jerozolimska (Jeruszalmi), chociaż nie powstała wcale w Jeruzalem. Ważniejsza jest Babilońska i jest też znacznie obszerniejsza, ale obie są uznawane. Stąd mówi się o Talmudzie Babilońskim i Jerozolimskim.
Wartość Talmudu jest nieoceniona. Zawiera najstarszą tradycję ustną Izraela i stąd wiemy jak interpretowano Torę, z najmniejszymi szczegółami. Często prezentuje sprzeczne opinie mędrców (głównie ze szkoły Hillela i Szammaja) i podaje jaka jest Halacha - obowiązujące Prawo.
Talmud w przeszłości był wielokrotnie "prześladowany" i palony tak przez chrześcijan jak i przez muzułmanów.
Orajta - to aramejskie słowo oznaczające Tora. Mówi się mideorajta o przepisach pochodzących z Tory i miderabbanam o przepisach ustanowionych przez rabinów (takanot).
Chumasz - to Pięć Ksiąg Mojżeszowych, czyli Tora w węższym znaczeniu. (Bo dla Żyda ortodoksyjnego Tora to Prawo Spisane plus Prawo Ustne).
Mikra - to Biblia. Tylko, jak już wspomniałem powyżej, Żyd nie powie Biblia ale Mikra. Mówię o Żydzie wykształconym lub wychowanym w religii żydowskiej w odróżnieniu do tych, którzy nagle dowiedzieli się, że są Żydami i teraz powoli odkrywają swoje korzenie.
To może jeszcze zakończę cytatem z Miszny (Traktat Pirke Awot 5:25) On nauczał: pięcioletni do (nauki) Mikry, dziesięcioletni do (nauki) Miszny, trzynastoletni do (spełniania) przykazań, piętnastoletni do (nauki) Gemary, osiemnastoletni do małżeństwa ..." to długi werset.
Hebrajski Miszny jest inny niż biblijny. Na przykład tu jest powiedziane: hu haja omer - on mówił, nauczał. W biblijnym powiedzielibyśmy: Hu amar. We współczesnym haja omer to konstrukcja używana w podobnym znaczeniu jak angielskie he used to.
Słowo Biblia jest rzeczywiście potocznie używane wśród Żydów, ponieważ jest ogólnie przyjęte. Pochodzi z greckiego - to liczba mnoga od słowa ??????? biblion - zwój papirusu. Jednak nie jest to żydowskie określenie i nie jest, że się tak wyrażę koszerne. Między Żydami tego słowa się nie używa. Na żydowskim forum owszem, bo Żyd nie musi oznaczać, że zna dobrze swoją kulturę i religię. Ale zapytaj rabina, to Ci wyjaśni. Ja wiem to od rabina, i to od takiego znakomicie wykształconego. Więc nie opowiadam bajek. Jednak ten sam rabin niektóre nawet swoje wykłady umieszcza pod nazwą Biblia.... - ze względu na słuchaczy.
Tanach - super wyjaśniłeś.
Talmud - słowo to oznacza "nauka." Rzeczywiście składa się z Miszny skodyfikowanej przez Jehudę HaNasi. Miszna oznacza powtarzanie, czyli jest powtórzonym Prawem. Składa się z 6 porządków, które w sumie zawierają 63 chyba traktaty.
Gemara (od gamar - kończyć) stanowi obszerny komentarz do Miszny. Są dwie Gemary - Babilońska i Jerozolimska (Jeruszalmi), chociaż nie powstała wcale w Jeruzalem. Ważniejsza jest Babilońska i jest też znacznie obszerniejsza, ale obie są uznawane. Stąd mówi się o Talmudzie Babilońskim i Jerozolimskim.
Wartość Talmudu jest nieoceniona. Zawiera najstarszą tradycję ustną Izraela i stąd wiemy jak interpretowano Torę, z najmniejszymi szczegółami. Często prezentuje sprzeczne opinie mędrców (głównie ze szkoły Hillela i Szammaja) i podaje jaka jest Halacha - obowiązujące Prawo.
Talmud w przeszłości był wielokrotnie "prześladowany" i palony tak przez chrześcijan jak i przez muzułmanów.
Orajta - to aramejskie słowo oznaczające Tora. Mówi się mideorajta o przepisach pochodzących z Tory i miderabbanam o przepisach ustanowionych przez rabinów (takanot).
Chumasz - to Pięć Ksiąg Mojżeszowych, czyli Tora w węższym znaczeniu. (Bo dla Żyda ortodoksyjnego Tora to Prawo Spisane plus Prawo Ustne).
Mikra - to Biblia. Tylko, jak już wspomniałem powyżej, Żyd nie powie Biblia ale Mikra. Mówię o Żydzie wykształconym lub wychowanym w religii żydowskiej w odróżnieniu do tych, którzy nagle dowiedzieli się, że są Żydami i teraz powoli odkrywają swoje korzenie.
To może jeszcze zakończę cytatem z Miszny (Traktat Pirke Awot 5:25) On nauczał: pięcioletni do (nauki) Mikry, dziesięcioletni do (nauki) Miszny, trzynastoletni do (spełniania) przykazań, piętnastoletni do (nauki) Gemary, osiemnastoletni do małżeństwa ..." to długi werset.
Hebrajski Miszny jest inny niż biblijny. Na przykład tu jest powiedziane: hu haja omer - on mówił, nauczał. W biblijnym powiedzielibyśmy: Hu amar. We współczesnym haja omer to konstrukcja używana w podobnym znaczeniu jak angielskie he used to.
"Aby rozumieć przypowieść i przenośnię, słowa mędrców i ich zagadki."
-
- Początkujący
- Posty: 31
- Rejestracja: 4 cze 2021
Re:
(nawiasem - jak się wstawia cytaty? bo jeszcze nie wiem
chumasz (od chamesz=pięcioksiąg) i tora (horaa=pouczenie) - to synonimy pięcioksięgu. mikra=czytanka (tanach czyli biblia oraz inne teksty). orajta (deorajta) - prawa w torze, derabanan - prawa według rabinów (nie ma ich w torze, ale rabini sobie wykoncypowali).
Ostatnio zmieniony 2021-06-08, 20:39 przez miłośniczka Faustyny, łącznie zmieniany 1 raz.
- miłośniczka Faustyny
- Mistrz komentowania
- Posty: 4484
- Rejestracja: 26 sie 2018
- Lokalizacja: Ulica Sezamkowa
- Has thanked: 1082 times
- Been thanked: 1153 times
Re: Kanon żydowski
Jeśli chcesz zacytować cały czyjś post to musisz kliknąć w ikonkę cytowania, która jest na górze każdego posta, po prawej stronie. Naciskasz ją na tym poście, który chcesz zacytować.hebrajskakafeprojekt pisze: ↑2021-06-07, 11:39 nawiasem - jak się wstawia cytaty? bo jeszcze nie wiem
A jeśli chcesz zacytować tylko fragment czyjejś wypowiedzi to najlepiej zastosuj cytowanie selektywne. Poniżej wklejam filmik w którym jest to wyjaśnione :
Dodano po 10 minutach 39 sekundach:
Za pomocą cytowania selektywnego możesz też zacytować kilka fragmentów posta. I także kilka postów różnych forumowiczów.
Dodano po 8 minutach 4 sekundach:
A tutaj jest link do wątku z instrukcjami, jak korzystać z forum: viewtopic.php?f=36&t=785
Odkąd umiłowałam Boga całą istotą swoją, całą mocą swego serca, od tej chwili ustąpiła bojaźń, i chociażby mi nie wiem już jak mówiono o Jego sprawiedliwości, to nie lękam się Go wcale, bo poznałam Go dobrze: Bóg jest Miłość a Duch Jego- jest spokój"
-
- Początkujący
- Posty: 31
- Rejestracja: 4 cze 2021