Ks. Piotr Waszak - Miłosierdzie Boże w plagach egipskich

Tutaj będą pisane felietony przez redaktorów forum. Katolickie spojrzenie na świat, na Boga, na sprawy wiary. Zapraszam do czytania.
ODPOWIEDZ
Awatar użytkownika
Dezerter
Legendarny komentator
Legendarny komentator
Posty: 14812
Rejestracja: 24 sie 2015
Lokalizacja: Inowrocław
Has thanked: 4119 times
Been thanked: 2907 times
Kontakt:

Ks. Piotr Waszak - Miłosierdzie Boże w plagach egipskich

Post autor: Dezerter » 2022-10-02, 16:20

Kochani chcę się z wami podzielić rewelacyjnym wykładem jaki miałem okazję wysłuchać na Prymasowskim Studium Teologiczno-Pastoralnym w Gnieźnie. Poprosiłem księdza Piotra czy mógłby się nim podzielić, bo temat bardzo trudny nie każdy potrafi dojrzeć Boże Miłosierdzie w plagach egipskich, a jemu to się udało
zobaczcie sami:

Ks. Piotr Waszak
Miłosierdzie Boże w plagach egipskich
(Wj 7,14-11,10)*1
str 1.
Wybrany dla mnie opatrznościowo (tak jak Ks. prof. Waldemar Chrostowski, przez
Czcigodnego Jubilata, na recenzenta rozprawy doktorskiej), już Śp. Ks. prof. Ryszard
Rubinkiewicz tłumaczył nam, jak pamiętam, kiedyś na wykładach z teologii biblijnej na KUL-u,
że aby zrozumieć myśl semicką, trzeba zwrócić uwagę na pytanie: „Jak?” i
właśnie na tym pytaniu się skupić.
Tym pytaniem w poniższym, krótkim opracowaniu
zostanie objęty sposób ukazania tzw. ‘plag egipskich’,2 wszakże pod jednym jedynie
kątem, a mianowicie tematu Bożego miłosierdzia.3 Stawiając pytanie: „jak?” tekst
natchniony Wj 7,14-11,10 opowiada o plagach, którymi naznaczony został Egipt,
spróbujemy odpowiedzieć na następujące pytanie: jaki obraz Boga ukazuje on
czytelnikowi i co tym samym stanowi wiodącą myśl tego obrazu?
4
Jak też zostanie dowiedzione, ujęcie to bliskie będzie również myśli zawartej w najnowszym Dokumencie Papieskiej Komisji Biblijnej, Natchnienie i prawda Pisma świętego, który stwierdza m.in., że narratorom biblijnym to raczej doświadczenie wiary pozwoliło opisać wszystko w sposób, w który to opisali, aby przedłożyć znaczenie globalne tych wydarzeń i zachęcić swoich rodaków do wiary w moc i wierność Boga, który pozwolił im i ich przodkom przetrwać okresy historyczne bardzo dramatyczne. Bardziej niż konkretne fakty liczy się ich interpretacja, sens, który się z nich wyłania.5
----------------------------
Przypisy
* Temat dedykowany Czcigodnemu Jubilatowi nieprzypadkowo, ale jako wyraz podziwu dla Kogoś, Kto - jak się dowiedziałem - w ostatnim czasie w wielki sposób zniósł i wciąż znosi bardzo wiele dla większej chwały Bożej, a nadto jako wyraz niesłabnącej wdzięczności za wiele życzliwości i pomocy dla mnie.
2. Plagi w języku biblijnym wiążą się z ideą bolesnego uderzenia, ale też … dotknięcia (hbr. ng`/ngp; por. Wj 7,27; 9,14; 11,1). W perspektywie teologicznej są one z kolei przede wszystkim znakami (hbr. ´öt; 16x w
Księdze Wyjścia, w tym w Wj 8,19; 10,1-2 oraz Pwt 4,32-39; 28,15-67; 1Krl 8,43-60; 2Krl 19,19; Iz 7-8; Jr 44,29-30; Ez 37,5-14), czy nawet pełnymi mocy sygnałami /…/ zbawienia. W tym kontekście z punktu widzenia Izraelitów, w gruncie rzeczy mogło być istotne nie tyle to, jakie dokładnie środki zostały użyte dla osiągnięcia ich wyzwolenia (por. np. Ps 78,43-51, czy też Ps 105,27-36), ale najważniejszy był sam fakt Bożej obecności i interwencji, objawiający się w zbieżności działania sił natury. Por. R. Rumianek, Teologiczne znaczenie plag egipskich, WST 8(1995), 300-304.

3. Doświadczenie szkolnej i parafialnej katechezy ukazuje, iż właśnie plagi egipskie kojarzą się raczej (przynajmniej części odbiorców) ze szczególną Bożą surowością i to tak dalece, że potrafią wzbudzać litość dla „biednych Egipcjan”. Zob. także: H. Słotwińska, Symbolika biblijna w praktyce katechetycznej na
przykładzie symboliki plag egipskich
, RTK 55(8, 2008), 83-99.
4. W odniesieniu do tekstów biblijnych taka optyka byłaby siłą rzeczy bliska metodzie narracyjnej pracy z tekstem. Jednakże niniejszy przyczynek nie stanowi próby szczegółowej analizy narracyjnej całego bloku tekstu Wj 7,14-11,10, lecz jak zostało powiedziane powyżej, elementy tej metody (podobnie jak metody retorycznej i strukturalnej), staną się pomocne w udzieleniu odpowiedzi na postawiony powyżej problem.
5. Papieska Komisja Biblijna, Natchnienie i prawda Pisma świętego. Słowo, które od Boga pochodzi i mówi o Bogu, aby zbawić świat, Kielce 2014, 181n. Jakkolwiek w przywołanym powyżej numerze 107 dokumentu

Dodano po 31 minutach 48 sekundach:
str 2.
Pytając o interpretację faktów, sens, który wyłania się z analizy Wj 7,14-11,10
pomocne będzie najpierw posłużenie się wnioskami, jakie przyniosła analiza retoryczna tego bloku tekstu. Na gruncie polskim upowszechnił ją w ostatnim czasie m.in. Ks. Roman Pindel, wyjaśniając zarazem, jak skomponowano interesującą nas perykopę i jaki wyłania się z tej kompozycji rozkład egipskich plag, które przedstawia autor[zy] natchniony?
Obrazek
-----------------
Przypisy do str 2
powyższe słowa odniesione zostały do narratorów historii Abrahama z Księgi Rodzaju, nie tracą one, jak się okaże, nic ze swojej wymowy również w tym przypadku.
6. Zob. R. Pindel, Plagi egipskie w analizie retorycznej [Wj 7,14-12,30], w: Słowo pojednania. Księga Pamiątkowa z okazji siedemdziesiątych urodzin Księdza Michała Czajkowskiego, (red.) J. Warzecha, Warszawa 2004, 57-63, zwł. 62. Por. także: R.J. Clifford, Księga Wyjścia, w: Katolicki Komentarz Biblijny,
(red.) R.E. Brown, J.A. Fitzmyer, R.E. Murphy, (red. pol.) W. Chrostowski, Warszawa 2004, 78-80.
7. Por. np. S. Łach, Plagi egipskie - fakty naturalne czy cudowne?, w: S. Łach, Księga Wyjścia. Wstęp - przekład z oryginału – komentarz, Poznań 1964, 315-318 oraz J. Kręcidło, Water changed into blood. First Egyptian plague Ex 7,14-25, w: Przemawiaj do nich Moimi słowami. Księga pamiątkowa dedykowana Jego Magnificencji Księdzu Rektorowi Profesorowi Ryszardowi Rumiankowi w 35 rocznicę kapłaństwa i 60. rocznicę urodzin, (red.) Z. Godlewski, Warszawa 2007, 322-331. Zdaniem J. Kręcidło egzegeza szczegółowa Wj 7,14-25 ukazuje, że punkt ciężkości ukazania opisanej jako pierwszej z plag spoczywa nie na jej historyczności, lecz teologii; liczne symboliczne odniesienia biblijne oraz pozabiblijne, eksponują bowiem bogactwo teologiczne tego opowiadania; tamże, 331. Por. także np.: J. Van Seters, The Plagues of Egypt: Ancient Tradition or Literary Invention? ZAW 98(1986), 31-39 oraz: B. Lemmelijn, As Many Texts as Plagues. A Preliminary Report of the Main Results of the Text-Critical Evaluation of Exod 7:14-11:10, JNSL 24(2, 1998), 111-125.
8. Gdzie ‘palec’ w odróżnieniu od ‘ręki’ należałoby rozumieć jako atrybut precyzyjnego i ograniczonego a zarazem konkretnego i bezpośredniego działania (o wskazującym i pouczającym charakterze), które jest
jednocześnie wyrazem bezpośredniego zaangażowania się i obecności jakiegoś bóstwa, nie zaś tylko wykorzystania mocy pochodzącej od niego. Por. G. Szamocki, "Palec to Boży" (Wj 8,15ab). Dlaczego palec, a nie ręka?, StGd 15-16(2002/3), 5-17.

Dodano po 40 minutach 42 sekundach:
str 3
temat ostatecznego losu komarów/insektów (kinnìm), pomnożonych jedynie mocą Bożą, autor natchniony natomiast milczy.9 Kiedy więc to właśnie egipscy wróżbici i czarodzieje (hbr. Har†ummîm) w zakończeniu serii 2-j Bożych znaków dzieląc z bydłem przypadłość owrzodzenia opuszczają ‘scenę’, jako jej współofiary, zejście to w kontekście całego opowiadania można by odczytać jako dla Egiptu opatrznościowe i zbawcze!10
Z kolei seria 2-a rozpoczyna się plagą much, które określone zostają bardzo
mocnym czasownikiem hebrajskim o rdzeniu šHt (por. Wj 8,20). Tłumacząc ideę w nim zawartą, trzeba by mówić o ‘niszczących muchach’. Z całym respektem dla much (he`äröb) – mogą być one najwyżej (bardzo) uciążliwe, ale nie niszczące.
11 Zauważmy dalej, gdy przychodzi czas na bydło: najpierw dotyka je powszechna ‘zabójcza’ zaraza,12 potem ‘zabójcze’ wrzody, a wreszcie ‘zabójczy grad’ (zob. Wj 9,6.9.19). Szczególnie analityczne umysły egzegetyczne dostrzegły już jakiś czas temu zachodzącą w tym przypadku pewną istotną trudność: nie łatwo jest umrzeć więcej niż raz jeden. Ponadto zauważmy: w zakończeniu serii 2-j plag pierwszymi ludzkimi ‘ofiarami’ (wrzodów), jako wymienieni ‘imiennie’, stają się obok innych Egipcjan właśnie ci, których – jak już wspomniano – i bez tego, ze względu na szkody wyrządzone Egiptowi, ‘ofiarami’ można by nazwać. Jednak i oni zachowują życie.
Seria 3-a plag wydaje się być szczególnie surowa. Jednak przyglądając się bardzo
uważnie dostrzeżemy znowu, że Bóg za pośrednictwem swych reprezentantów pragnie możliwie jak najbardziej minimalizować jej skutki. Cierpią tylko nieposłuszni wobec Jego głosu a życie i zdrowie człowieka zależą wyraźnie od posłuszeństwa woli Bożej bez względu na narodowość i grzechy przeszłości. I tak w przypadku zapowiadanej plagi gradu zostaje zarazem podany sposób uchronienia się od niej (i dotyczy to tak Izraelitów jak i Egipcjan [!]; por. Wj 9,19-21). Wobec widma klęski autor natchniony zaznacza również, że zbiory Egipcjan częściowo od gradu ocalały (zob. Wj 9,32). Z kolei szarańcza, która
---------------------------
Przypisy do str 3
9. Podobnie jak much, które odstępują, czy też zostają oddalone (hbr. swr). W przypadku szarańczy (hbr. ´arBè) natomiast, mowa jest o usunięciu jej z granic ziemi egipskiej (Wj 10,19) i wtrąceniu, ale także wy/prze-pchnięciu jej (hbr. rdzeń tq`) do Morza Sitowia. Szarańcza przy tym została uprzednio jedynie wiatrem
sprowadzona. Co ciekawe, wiatr, który tę szarańczę przywiewa odpowiada w tym miejscu bardziej realiom palestyńskim aniżeli egipskim (ruch powietrza na linii wsch.-zach. a nie płd.-płn.[!]). Trudno zatem doszukać się w obrębie Wj 7,14-11,10 wprost wyrażonej myśli o ‘uśmierceniu’ przez Boga stworzeń, które uprzednio
tylko On sam jako znak pomnożył[!].
10. W przeciwieństwie do płaszczyzny wertykalnej, właśnie zależności zachodzące horyzontalnie tak uszeregowanych plag nie zostały dotąd, jak się wydaje, całościowo wyeksplikowane. Por. J. Lemański,
Księga Wyjścia. Nowy Komentarz Biblijny, Częstochowa 2009, 210-280. Tymczasem właśnie temat Bożego miłosierdzia stanowić może tutaj główny klucz interpretacyjny.
11. Zdaniem części egzegetów spadające na Egipt kolejne plagi opisane w Wj 7,14-11,10 (tzn. od I do IX)
trudno byłoby uznać w ogóle za zjawiska dla Egiptu groźne, gdyby rozpatrywać je każde z osobna. Por. R. Rumianek, Teologiczne znaczenie, 302 (na temat przenikania się zwyczajności z cudownością, tamże 301n).
12. Jest to o tyle zastanawiające, iż w Wj 9,6 wyraźnie mowa jest o tym, iż pomarło kol – tj. całe, wszelkie bydło Egiptu. Można co prawda tłumaczyć np., że w Wj 9,9 chodzi albo o bydło ocalałe od zarazy, które
faraon zawłaszczył od Izraelitów, albo też o inny inwentarz (w Wj 9,9 pojawia się hbr. Bühëmâ, podczas gdy w Wj 9,6 hbr. miqnË, o którym jednak mowa ponownie w Wj 9,19 [!]), ale z tekstu to nie wynika.
Osobny problem stanowi obecność na liście współcierpiących z bydłem wielbłądów (hbr. Gümallîm), których obecność w tym czasie, przynajmniej jako zwierząt udomowionych, jest też problematyczna (por. Wj 9,3).
Ostatnio zmieniony 2022-10-04, 21:53 przez Dezerter, łącznie zmieniany 5 razy.
Nie czyńcie tak jak ci przeciw którym występujecie.

Awatar użytkownika
Dezerter
Legendarny komentator
Legendarny komentator
Posty: 14812
Rejestracja: 24 sie 2015
Lokalizacja: Inowrocław
Has thanked: 4119 times
Been thanked: 2907 times
Kontakt:

Re: Ks. Piotr Waszak - Miłosierdzie Boże w plagach egipskich

Post autor: Dezerter » 2022-10-03, 19:45

Strona 4
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Nie czyńcie tak jak ci przeciw którym występujecie.

Awatar użytkownika
Dezerter
Legendarny komentator
Legendarny komentator
Posty: 14812
Rejestracja: 24 sie 2015
Lokalizacja: Inowrocław
Has thanked: 4119 times
Been thanked: 2907 times
Kontakt:

Re: Ks. Piotr Waszak - Miłosierdzie Boże w plagach egipskich

Post autor: Dezerter » 2022-10-04, 21:43

Obrazek
Obrazek
Obrazek
Obrazek
Nie czyńcie tak jak ci przeciw którym występujecie.

ODPOWIEDZ