Unici i prawosławni w kontekście schizmy

[krystian.zawistowski]

Pochodzę z podlasia, od rodziców mam jakieś 20 km i do Pratulina i do parafii grekokatolickiej w Kostomłotach. Po drugiej stronie granicy zaś znajduje się Brześć. Pratulin słynie z 14 błogosławionych męczenników zastrzelonych przez rosyjskie wojsko, przed ich cerkwią/kościołem konfiskowanym na rzecz prawosławia. Ogólnie unici budzili wśród prawosławnych niechęć daleko większą niż katolicy i przerabiano ich siłą na prawosławnych podczas zaborów.

Unia Brzeska z roku 1596 zawarta między eparchami ruskimi a papieżem deklaruje przyjęcie dogmatów katolickich i zwierzchności papieża, przy zachowaniu prawosławnej liturgii (Jana Chryzostoma etc), obrzędów, organizacji kościelnej czy nawet kalendarza. Unickie duchowieństwo RON zrównano w prawach i przywilejach z katolickim. Jedyna rzekoma różnica doktrynalna jaką znalazłem (istniejąca w roku 1596) to pochodzenie Ducha Świętego od "Ojca i Syna" w KK (Filoque). Artykuł jaki czytałem na ten temat (Wikipedia: History of Filoque Controversy) pokazuje bałagan w pozycji kościołów wschodnich, którzy "prawie" zgodzili się na filoque we Florencji to znaczy podpisali ale odmówili uznawania spisanego porozumienia z powodów formalnych. Kolejny synod w Jerozolimie w 1583 mówi o pochodzeniu od "Ojca w substancji" i "Ojca i syna w czasie". Trudno więc powiedzieć jakoby było to jakimś wielkim powodem do schizmy.

O co więc tak naprawdę mogło chodzić w tej schizmie, skoro różnice dogmatyczne są bardzo niewielkie, a prawosławnym obrządkom, żonom księży, czy nawet kalendarzowi sprzed reformy kościół dawał chętnie zgodę nawet w czasach soboru trydenckiego.

Wydaje się, że najbardziej sporna zostaje więc kwestia poddania się papieżowi.

Niezależnie od tego uważam Unię Brzeską za piękny kawałek polskiej historii. W bardzo czarnych czasach dla Kościoła pojawiła się nieoczekiwanie nadzieja na jedność ze Wschodem, która przetrwała jakieś 200 lat.

Dodano po 13 minutach 29 sekundach:
Parę linków:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wincenty_ ... towarzyszy

https://www.kostomloty.com/

[Andej]

W waśniach religijnych mniejszą rolę odgrywają różnice doktrynalne, niż uprzedzenia i stereotypy.

Gdybyśmy zebrali przeciętnych katolików, prawosławnych i unitów, to nawet grożąc torturami nie doszlibyśmy do poziomu, na którym teologowie widzą różnice. A tłumacząc je niewielu zrozumiałoby, w czym rzecz.
A anglikanami podobna sytuacja.
A podziały narastają z czasem. Odmienność rodzi wrogość.

Ok. pół wieku temu byłem w jakiejś wiosce, gdzieś het, za Białymstokiem. Była tylko cerkiewka. Ludność katolicka i prawosławna. Spotkałem się z batiuszką. Otworzył dla mnie cerkiew, oprowadził, tłumaczył. Opowiadał, że tam nigdy nie było waśni religijnych. Miejscowi zawsze się wspomagali. Tolerowali i uznawali swoje odmienności. Nie byli uczeni. Zwykli prości ludzie rozumieli, że wszyscy idą do tego samego Boga. Nieco innymi drogami. Ale meta ta sama.

[krystian.zawistowski]

No właśnie nie do końca. Na przykład w wypadku katolika będzie to wiara w prymat papieża.

To że ludność katolicka i prawosławna raczej żyła ze sobą w pokoju, to się zgadzam.

[Dezerter]

Braciom w Chrystusie Prawosławnym życzymy radosnych i zdrowych Świąt Bożego Narodzenia, niech nowonarodzony Jezus wam Błogosławi i udziela potrzebnych Łask

[Jozek]

No właśnie nie do końca. Na przykład w wypadku katolika będzie to wiara w prymat papieża.

To że ludność katolicka i prawosławna raczej żyła ze sobą w pokoju, to się zgadzam.

Ale prymat Papieza nie stanowi samej wiary i nie jest to warunkiem zbawienia.
Mamy wierzyc w Boga, a nie w Papieza, a przewodnictwo Papieza jest jedyne najwlasciwsza droga do poznania Prawd Wiary i zapewnieniem jednosci wiernych w Kosciele.

[kazik95]

Katolicy mają Protestantów a Prawosławni mają Grekokatolików

[Tek de Cart]

https://sanktuariumpratulin.pl/sanktuar ... tulinskie/
Ten kościółek drewniany które teraz tam stoi to kiedyś był kościołem parafialnym w Staninie - i byłem w nim chrzczony! i nawet jest chrzcielnica do tego używana - więc dla mnie to miejsce dosyć szczególne

[kazik95]

https://sanktuariumpratulin.pl/sanktuar ... tulinskie/
Ten kościółek drewniany które teraz tam stoi to kiedyś był kościołem parafialnym w Staninie - i byłem w nim chrzczony! i nawet jest chrzcielnica do tego używana - więc dla mnie to miejsce dosyć szczególne

Jesteś grekokatolikiem?

[Tek de Cart]

Nie, ten kościółek był rzymsko-katolicką świątynią - bo po 1875 r praktycznie unici zostali zlikwidowaniu, albo siłą nawracano ich na prawosławie, albo z braku unickich świątyń i unickich duchownych zaczynali uczęszczać do rzymsko-katolickich świątyń i się 'latynizować'. W czasie II RP trochę się grekokatolicy odrodzili, ale potem znów w okresie PRL na terenach polskich bardzo mało unitów zostało (większość mieszkała i została na terenach dzisiejszej Ukrainy).
Z tego co gdzieś słyszałem to ten kościółek w Staninie mógł być kiedyś grekokatolicką cerkwią, a potem, po likwidacji unitów przez cara, został przejęty przez rzymskich katolików i dalej służył katolikom.

[Dezerter]

U nas na Kujawach tak samo przejmowano opuszczone kościoły protestanckie, ale niektóre stoją puste (jeśli w małej miejscowości był już kościół katolicki)