Co to jest ekskomunika?

[kazik95]

Nigdzie nie znalazłem konkretnej i prostej odpowiedzi na pytanie:
Co to jest ekskomunika?
A przede wszystkim:
Jakie są praktyczne skutki ekskomuniki?

W jaki konkretnie sposób można dzisiaj załapać się na ekskomunikę? (Jakieś przykłady?)
Co dla przeciętnego Kowalskiego dzisiaj w Polsce oznacza bycie ekskomunikowanym?
Czy osoba ekskomunikowana przestaje być katolikiem?
Co w ramach życia kościelnego może a czego nie może osoba ekskomunikowana? (ksiądz, świecki)
Czy bycie ekskomuniowanym ma wpływ na trafienie do piekła?
W jaki sposób Kowalski może pozbyć się ekskomuniki?
Czy można pozbyć się ekskomuniki w sposób nieskuteczny?

Czy w ogóle dzisiaj należy się przejmować czymś takim jak ekskomunika?
Czy nie jest to sprawa wieków minionych?

[Michał91]

komunika- społeczność
eks - były/była

[abi]

taka zwykła definicje to masz nawet na wiki
Ekskomunika grozi za:

znieważenie postaci eucharystycznych poprzez porzucenie albo zabieranie lub też przechowywanie w celu świętokradczym (kan. 1382 $ 1);
użycie siły fizycznej wobec papieża (kan. 1370 § 1) albo jego zabójstwo (kan. 1397 w zw. z kan. 1370 § 1);
rozgrzeszenie przez kapłana wspólnika grzechu nieczystości (kan. 1384 w zw. z kan. 977);
udzielenie i przyjęcie sakry biskupiej bez zgody papieża (kan. 1387);
naruszenie tajemnicy konklawe przez personel pomocniczy (art. 58 Universi Dominici gregis);
symonię przy wyborze papieża (art. 78 Universi Dominici gregis), jak również za inne wykroczenia naruszające konklawe: uleganie wpływom zewnętrznym (ibidem, art. 80), zmowy między elektorami (ibidem, art. 81);
bezpośrednie naruszenie tajemnicy spowiedzi (kan. 1386 § 1, dodatkowo dekret ogólny Kongregacji Nauki Wiary z 23 września 1988 obwarowuje ekskomuniką rejestrowanie za pomocą środków technicznych spowiedzi prawdziwej lub symulowanej własnej bądź osoby trzeciej i/lub upowszechnianie jej za pośrednictwem środków masowego przekazu[9][10]);
usiłowanie udzielenia sakramentu święceń kobiecie i usiłowanie przez kobietę przyjęcia święceń (kan. 1379 $ 3);
przeprowadzenie lub dobrowolne poddanie się aborcji (kan. 1397 $ 2);
apostazję (kan. 1364 § 1);
herezję (kan. 1364 § 1);
schizmę (kan. 1364 § 1)

Dodano po 3 minutach 49 sekundach:
nigdy się nie zastanawiałam na ile można uznać że dobrowolnie trzykrotnie poddałam się aborcji
mi się nie wydaje że to było wg mojej woli

[kazik95]

@abi dzięki!
to są losowe przykłady, tak?
Ale nie wszystkie sytuacje, no nie?
Ale brakuje mi tu jakiejś głównej zasady, idei, która stoi za ekskomuniką.
Stąd moje pytania.

Przy okazji pytanie mi się zrodziło w głowie:
Czy morderstwo pociąga za sobą ekskomunikę?

Dodano po 2 minutach 8 sekundach:

nigdy się nie zastanawiałam na ile można uznać że dobrowolnie trzykrotnie poddałam się aborcji
mi się nie wydaje że to było wg mojej woli

Przytulam kochana.

Dodano po 12 minutach 19 sekundach:
Wikipedia podaje ciekawe ale szokujące zdania:

Wyróżnia się excommunicatio latae sententiae – wiążącej mocą samego prawa, która następuje automatycznie po czynie. Przez sam czyn katolik tak bardzo oddala się od Kościoła, że nie może być dalej uważany za jego członka.

W katolickich Kościołach wschodnich nie ma ekskomuniki latae sententiae. Istnieje za to rozróżnienie na ekskomunikę większą i ekskomunikę mniejszą. Pierwsza jest całkowitym zakazem uczestniczenia w życiu religijnym, druga natomiast jest zakazem uczestniczenia w Eucharystii i może być związana również z zakazem wstępu do kościoła[8].

Dodano po 6 minutach 59 sekundach:
Czy osoba ekskomunikowana może wziąć ślub kościelny?
Czy można wziąć ważny ślub kościelny z osobą ekskomunikowaną?
Czy zatajona ekskomunika może być podstawą do unieważnienia sakramentu małżeństwa?
Czy ekskomuniowani rodzice mogą ważnie ochrzcić dziecko?
Czy ekskomunikowany może zostać pochowana na cmentarzu parafialnym?

Czy ekskomunikę zdejmuje spowiedź?

[abi]

chyba tylko papież albo biskup

[kazik95]

Ciekawe też, co to znaczy, że ekskomunikę dostaje się za "herezję (kan. 1364 § 1);"?
Czy dostaje się za myśl? Za to, że nie umiemy się przekonać do jakiejś doktryny? Głoszenie sporadyczne tej myśli? Głoszenie częste tej myśli? Głoszenie publiczne tej myśli?
Kiedy przekonanie jest herezją?
Czy powątpiewanie jest herezją?
Kiedy wątpliwość staje się herezją?

Dodano po 24 minutach 52 sekundach:
Tu jest ciekawy artykuł na ten temat.
Czy ma ktoś dostęp do pełnej treści? Chętnie bym przeczytał całość

https://wdrodze.pl/article/schizma-i-herezja/

PYTANIA W DRODZE | W DRODZE 2022, NR 02
Schizma i herezja
Wojciech Surówka OP
Na czym polegają schizma i herezja i czy dziś też się z tym spotykamy?
Na wstępie od razu warto podkreślić, że kiedy mówimy o schizmie czy herezji, to nie odnosimy się wyłącznie do przeszłości Kościoła ani do suchych teologicznych terminów. Zarówno herezja, jak i schizma są postawami człowieka wierzącego, a więc opisują stan duchowy chrześcijan. Heretykiem stajemy się w chwili, gdy zostanie to zadeklarowane przez Urząd Nauczycielski Kościoła, jednak herezja jako postawa zaczyna się znacznie wcześniej, to znaczy wtedy, gdy jako katolicy zaczynamy publicznie negować nauczanie Kościoła. Podobnie rzecz ma się ze schizmą. W momencie zerwania relacji z Kościołem deklarujemy się jako schizmatycy, ale schizmatycką postawę możemy w sobie pielęgnować na długo przed momentem zerwania tej jedności. Możemy to porównać do rozwodu. Oficjalnie ktoś staje się rozwodnikiem w chwili podpisania dokumentów rozwodowych, ale przecież wzajemne oddalanie się małżonków od siebie, które ostatecznie prowadzi do rozwodu, zaczyna się znacznie wcześniej. W mówieniu o schizmie i herezji ważne jest nie tylko jasne określenie, czym one są, ale też zobaczenie, jakie postawy do nich prowadzą.

Pytanie o wiarę
Katechizm Kościoła katolickiego porusza zagadnienia herezji i schizmy, odnosząc się do pierwszego przykazania Dekalogu. W punkcie 2089 czytamy: „Niewiara jest lekceważeniem prawdy objawionej lub dobrowolną odmową dania przyzwolenia na nią. Herezją nazywa się uporczywe, po przyjęciu chrztu, zaprzeczanie jakiejś prawdzie, w którą należy wierzyć wiarą Boską i katolicką, albo uporczywe powątpiewanie o niej; apostazją – całkowite porzucenie wiary chrześcijańskiej, schizmą – odmowę uznania zwierzchnictwa Biskupa Rzymu lub wspólnoty z członkami Kościoła uznającymi to zwierzchnictwo”. Jest to w zasadzie powtórzenie treści zawartych w 751 kanonie Kodeksu prawa kanonicznego.

Widzimy więc, że każda z opisanych wyżej postaw jest grzechem skierowanym przeciwko wierze. W Katechizmie najpierw czytamy, czym jest wiara, a dopiero potem podane są niewłaściwe postawy. Podobną logikę odnajdujemy w Kodeksie prawa kanonicznego. Dlatego zawsze, kiedy spotykamy się z takimi postawami u innych lub sami podejrzewamy, że możemy mieć taki problem, powinniśmy pytać o jakość naszej wiary

[Dalej część dla subskrybentów...]

[Andej]

W katechizmie są następujące kanony:
1463 Niektóre grzechy, szczególnie ciężkie, objęte są ekskomuniką, najsurowszą karą kościelną, która nie pozwala na przyjmowanie sakramentów i wykonywanie pewnych aktów kościelnych. Według prawa kanonicznego rozgrzeszenia z tych grzechów może udzielić tylko papież, miejscowy biskup lub upoważnieni przez nich prezbiterzy. W przypadku niebezpieczeństwa śmierci każdy kapłan, nawet pozbawiony prawa spowiadania, może rozgrzeszyć z każdego grzechu i z każdej ekskomuniki.
2272 Formalne współdziałanie w przerywaniu ciąży stanowi poważne wykroczenie. Kościół nakłada kanoniczną karę ekskomuniki za to przestępstwo przeciw życiu ludzkiemu. "Kto powoduje przerwanie ciąży, po zaistnieniu skutku, podlega ekskomunice wiążącej mocą samego prawa", "przez sam fakt popełnienia przestępstwa", na warunkach przewidzianych przez prawo. Kościół nie zamierza przez to ograniczać zakresu miłosierdzia. Ukazuje ciężar popełnionej zbrodni, szkodę nie do naprawienia wyrządzoną niewinnie zamordowanemu dziecku, jego rodzicom i całemu społeczeństwu.
2322 Dziecko od chwili poczęcia ma prawo do życia. Bezpośrednie przerwanie ciąży, to znaczy zamierzone jako cel lub środek, jest "praktyką... haniebną", poważnie sprzeciwiającą się prawu moralnemu. Kościół nakłada kanoniczną karę ekskomuniki za to przestępstwo przeciw życiu ludzkiemu.

[kazik95]

Czyli skutkiem ekskomuniki jest niemożność przyjmowania sakramentów.
Czyli coś takiego, czego doświadczają małżeństwa niesakramentalne?
(Czy te małżeństwa też są ekskomunikowane?)

Czy coś jeszcze?

[kazik95]

Jeśli macie jakiegoś eksperta, księdza, teologa, który by był w stanie dać szerszą odpowiedź w tym wątku?
Albo jeśli znacie jakiś dobry i wiarygodny link, opracowanie na ten temat, to chętnie się zapoznam.

[Marek_Piotrowski]

ALe... o co właściwie pytasz, a nie otrzymałeś odpowiedzi?

[kazik95]

ALe... o co właściwie pytasz, a nie otrzymałeś odpowiedzi?

Marku, będę wdzięczny jeśli odniesiesz się do moich pytań.
Szczególnie tych powiększonych.

Jakie są praktyczne skutki ekskomuniki?

W jaki konkretnie sposób można dzisiaj załapać się na ekskomunikę?
Czy jest jakaś pełna, zamknieta lista sytuacji, których skutkiem jest ekskomunika?

Co dla przeciętnego Kowalskiego dzisiaj w Polsce oznacza bycie ekskomunikowanym?
Czy osoba ekskomunikowana przestaje być katolikiem?
Co w ramach życia kościelnego może a czego nie może osoba ekskomunikowana? (ksiądz, świecki)
Czy bycie ekskomuniowanym ma wpływ na trafienie do piekła?
W jaki sposób Kowalski może pozbyć się ekskomuniki?
Czy można pozbyć się ekskomuniki w sposób nieskuteczny?

Czy w ogóle dzisiaj należy się przejmować czymś takim jak ekskomunika?
Czy nie jest to sprawa wieków minionych?

Jaka jest główna zasada, idea, która stoi za otrzymaniem ekskomuniki?

Przy okazji pytanie mi się zrodziło w głowie:
Czy morderstwo pociąga za sobą ekskomunikę?

Czy osoba ekskomunikowana może wziąć ślub kościelny?
Czy można wziąć ważny ślub kościelny z osobą ekskomunikowaną?
Czy zatajona ekskomunika może być podstawą do unieważnienia sakramentu małżeństwa?
Czy ekskomuniowani rodzice mogą ważnie ochrzcić dziecko?
Czy ekskomunikowany może zostać pochowana na cmentarzu parafialnym?

Czy ekskomunikę zdejmuje spowiedź?

Ciekawe też, co to znaczy, że ekskomunikę dostaje się za "herezję (kan. 1364 § 1);"?
Czy dostaje się za myśl? Za to, że nie umiemy się przekonać do jakiejś doktryny? Głoszenie sporadyczne tej myśli? Głoszenie częste tej myśli? Głoszenie publiczne tej myśli?
Kiedy przekonanie jest herezją?
Czy powątpiewanie jest herezją?
Kiedy wątpliwość staje się herezją?

Czyli skutkiem ekskomuniki jest niemożność przyjmowania sakramentów.
Czyli coś takiego, czego doświadczają małżeństwa niesakramentalne?
(Czy te małżeństwa też są ekskomunikowane?)

Czy coś jeszcze?

[Marek_Piotrowski]

Marku, będę wdzięczny jeśli odniesiesz się do moich pytań.

Nie wiem czy będę umiał, ale spróbuję.

Czy jest jakaś pełna, zamknieta lista sytuacji, których skutkiem jest ekskomunika?

Tak.
Przy czym są dwa rodzaje:

• ogólnokościelna latae sententiae - obejmuje czyny, których popełnienie powoduje "automatycznie" ekskomunikę
  Na przykład:
  Kan. 1388 - § 1. Spowiednik, który narusza bezpośrednio tajemnicę
  sakramentalną, podlega ekskomunice wiążącej mocą samego prawa, zastrzeżonej Stolicy
  Apostolskiej. Gdy zaś narusza ją tylko pośrednio, powinien być ukarany stosownie do
  ciężkości przestępstwa.
  § 2. Tłumacz i inni, o których w kan. 983, § 2, którzy naruszają tajemnicę, powinni
  być ukarani sprawiedliwą karą, nie wyłączając ekskomuniki.
  Kan. 1382 - Biskup, który bez papieskiego mandatu konsekruje kogoś na biskupa,
  a także ten, kto od niego konsekrację przyjmuje, podlegają ekskomunice wiążącej mocą
  samego prawa, zastrzeżonej Stolicy Apostolskiej.
  
  Kan. 1367 - Kto postacie konsekrowane porzuca albo w celu świętokradczym
  zabiera lub przechowuje, podlega ekskomunice wiążącej mocą samego prawa,
  zarezerwowanej Stolicy Apostolskiej; duchowny może być ponadto ukarany inną karą, nie
  wyłączając wydalenia ze stanu duchownego.
  
  Kan. 1378 - § 1. Kapłan, który działa wbrew przepisowi kan. 977, podlega
  ekskomunice wiążącej mocą samego prawa, zarezerwowanej Stolicy Apostolskiej.
  § 2. Podlega wiążącej mocą samego prawa karze interdyktu lub, jeśli jest
  duchownym, suspensy:
  1 kto nie mając święceń kapłańskich usiłuje sprawować liturgiczną czynność Ofiary
  eucharystycznej;
  2 kto oprócz wypadku, o jakim w § 1, nie mogąc dać ważnie absolucji
  sakramentalnej, usiłuje jej udzielić albo słucha sakramentalnej spowiedzi.
  § 3. W wypadkach, o których w § 2, można odpowiednio do ciężkości przestępstwa
  dołączyć inne kary, nie wyłączając ekskomuniki.
  
  Kan. 1370 - § 1. Kto stosuje przymus fizyczny wobec Biskupa Rzymskiego,
  podlega ekskomunice, wiążącej mocą samego prawa, zarezerwowanej Stolicy Apostolskiej;
  jeśli jest duchownym, można dodać stosownie do ciężkości przestępstwa także inną karę,
  nie wyłączając wydalenia ze stanu duchownego.
  Kan. 1364 - § 1. Odstępca od wiary, heretyk lub schizmatyk podlega ekskomunice
  wiążącej mocą samego prawa, przy zachowaniu przepisu kan. 194, § 1, n. 2; duchowny
  może być ponadto ukarany karami, o których w kan. 1336, § 1, n. 1,2 i 3.
  .
• ogólnokościelna zwykła - obejmuje czyny, których popełnienie zagrożone jest nałożeniem ekskomuniki

Jest też inny podział:

• lista ogólnokościelna (przede wszystkim w Kodeksie Prawa Kanonicznego
  Przykłady:
  Kan. 1397 - Kto popełnia zabójstwo albo siłą lub podstępem porywa lub
  zatrzymuje człowieka, bądź go okalecza czy poważnie rani, powinien być ukarany
  stosownie do ciężkości przestępstwa pozbawieniami i zakazami, o których w kan. 1336.
  Zabójstwo zaś osób, o których w kan. 1370, jest karane tam ustanowionymi karami.
  Kan. 1398 - Kto powoduje przerwanie ciąży, po zaistnieniu skutku, podlega
  ekskomunice wiążącej mocą samego prawa.
  .
• lista, którą może ogłosić biskup ordynariusz w "swojej" diecezji (KPK jednak precyzuje, w Kan. 1318 , by ustanawiał " z największym umiarem i jedynie za cięższe przestępstwa"

Czy osoba ekskomunikowana przestaje być katolikiem?

Nie.

Co w ramach życia kościelnego może a czego nie może osoba ekskomunikowana? (ksiądz, świecki)

Kan. 1331 - § 1. Ekskomunikowanemu zabrania się:
1 jakiegokolwiek udziału posługiwania w sprawowaniu Ofiary eucharystycznej lub
w jakichkolwiek innych obrzędach kultu;
2 sprawować sakramenty i sakramentalia oraz przyjmować sakramenty;
3 sprawować kościelne urzędy lub posługi albo jakiekolwiek inne zadania, bądź
wykonywać akty rządzenia.
§ 2. Jeśli ekskomunika została wymierzona lub deklarowana,
przestępca:
1 gdyby chciał działać wbrew postanowieniu § 1, n. 1, powinien być usunięty albo
czynność liturgiczna powinna być przerwana, chyba że przeszkadza temu poważna
przyczyna;
2 nieważnie podejmuje akty rządzenia, które według § 1, n. 3, są niegodziwe;
3 nie może korzystać z przywilejów wcześniej mu udzielonych;
4 nie może ważnie otrzymać w Kościele godności, urzędu lub innego zadania;
5 dochody z tytułu godności, urzędu, jakiegokolwiek zadania i posiadanej
ewentualnie w Kościele pensji nie stanowią jego własności.



Kan. 316 - § 1.Nie może być ważnie przyjęty do stowarzyszeń
publicznych
Kan. 915 - Do Komunii świętej nie należy dopuszczać ekskomunikowanych
Kan. 996 - § 1. Tylko ten jest zdolny do uzyskania odpustu, kto został ochrzczony,
nie jest ekskomunikowany i znajduje się w stanie łaski, przynajmniej pod koniec
wypełniania przepisanych czynności.

Nie zawrze małżeństwa Kan. 1109
Nie mogą uczestniczyć w głosowaniu w sprawach kanonicznych Kan. 171
`

Czy bycie ekskomuniowanym ma wpływ na trafienie do piekła?

Taktycznie tak (nie można przystępować do sakramentów).
Strategicznie tak (głównym zadaniem ekskomuniki jest skłonienie do nawrócenia.
Jak pisał św. Paweł:
„A wy unieśliście się pychą, zamiast z ubolewaniem żądać, by usunięto spośród was tego, który się dopuścił wspomnianego czynu.(…)
Przeto wy, zebrawszy się razem w imię Pana naszego Jezusa, w łączności z duchem moim i z mocą Pana naszego Jezusa, wydajcie takiego szatanowi na zatracenie ciała, lecz ku ratunkowi jego ducha w dzień Pana Jezusa.
Wcale nie macie się czym chlubić! Czyż nie wiecie, że odrobina kwasu całe ciasto zakwasza?”(1 Kor 5,2.4–8)

Jak widać anatema miała dwa cele: usunięcie przyczyny zgorszenia oraz wstrząs, mający doprowadzić do opamiętania (ratunku) winowajcy.
Na pewno nie jest istotą ekskomuniki odmowa rozgrzeszenia – po prostu rozgrzeszenie obwarowane jest pewnymi warunkami (spowiedź u biskupa lub delegowanego przez niego kapłana, niekiedy odbycie pokuty przed uzyskaniem rozgrzeszenia lub opóźnienie udzielenia rozgrzeszenia w celu wyeliminowania postawy „a co tam, zgrzeszę, a później się wyspowiadam i będzie OK.”). Jest to zresztą praktyka, która we wczesnym Kościele bywała normą – niekiedy grzesznik pokutował latami i otrzymywał rozgrzeszenie na łożu śmierci.
Św. Paweł nie zachęca do zamknięcia się przed światem – sprzeciwia się raczej obłudzie. Dlatego znacznie surowiej upomina tych, którzy grzeszą udając pobożnych, niż grzeszników „z zewnątrz”:
„Napisałem wam w liście, żebyście nie obcowali z rozpustnikami.
Nie chodzi o rozpustników tego świata w ogóle ani o chciwców i zdzierców lub bałwochwalców; musielibyście bowiem całkowicie opuścić ten świat.
Dlatego pisałem wam wówczas, byście nie przestawali z takim, który nazywając się bratem, w rzeczywistości jest rozpustnikiem, chciwcem, bałwochwalcą, oszczercą, pijakiem lub zdziercą. Z takim nawet nie siadajcie wspólnie do posiłku.
Jakże bowiem mogę sądzić tych, którzy są na zewnątrz? Czyż i wy nie sądzicie tych, którzy są wewnątrz?
Tych, którzy są na zewnątrz, osądzi Bóg. Usuńcie złego spośród was samych.”(1 Kor 5,9–13)

W jaki sposób Kowalski może pozbyć się ekskomuniki?

To zależy, jaki był jej powód. Są takie (jak widać w zacytowanych wyżej kanonach KPK), które są zarezerwowane dla Stolicy Apostolskiej, lecz większość zdejmuje lokalny biskup ordynariusz. Często jest tak, ze np. w Wielkim Poście daje takie uprawnienia zwykłym spowiednikom w swojej diecezji. Bywa też tak, że osoba zainteresowana zgłasza się do spowiednika, a ten wykonuje telefon do biskupa i tą drogą otrzymuje pozwolenie zdjęcia ekskomuniki.

[kazik95]

Dziękuję

[kazik95]

@Arletta Bolesta
Czy zatajenie przez któregoś z małżonków swojej ekskomuniki - uzyskanej "latae sententiae" - jest podstawą do unieważnienia małżeństwa?

[Arletta Bolesta]

@Arletta Bolesta
Czy zatajenie przez któregoś z małżonków swojej ekskomuniki - uzyskanej "latae sententiae" - jest podstawą do unieważnienia małżeństwa?

Odpowiem przekornie: dla adwokata może być to przyczyną, jednakże musi to podchodzić pod konkretny tytuł.
dr Arletta Bolesta
adwokat kościelny