Zasady prowadzenia dyskusji w sieci

[Hildegarda]

Na innym forum bardzo spodobał mi się szczegółowo rozwinięty regulamin dotyczący zasad prowadzenia dyskusji, tak żeby minimalizować konflikty i wszelkie nieporozumienia. Przyznam, że nigdzie indziej nie spotkałam się z tak rozwiniętym regulaminem i niektóre punkty były dla mnie odkryciem, bo nie zastanawiałam się nad tym wcześniej i nawet nie brałam tego pod uwagę. Są to zasady, które ułatwiają prowadzenie dyskusji merytorycznej na wysokim poziomie, gdzie przedstawia się argumenty, a nie stosuje uwag ad personam do rozmówców. Pozwolę sobię wrzucić kawałek tego regulaminu, a może dodacie też jakieś zasady od siebie?

"Reguły prowadzenia dyskusji.

2.1. Zawsze zakładaj uczciwość swojego rozmówcy. Pamiętaj, że pozory mylą, i dlatego w przypadku konfliktu zawsze dopuszczaj możliwość, że zaszło nieporozumienie, choćby nawet miało to być nieporozumienie niemożliwe do wyjaśnienia. Niezwykle rzadkie są przypadki, w których można udowodnić czyjąś nieuczciwość.

2.2. Staraj się koncentrować rozmowę na niewielu aspektach na raz. Najlepiej na jednym. Staraj się nie przechodzić do następnego punktu, dopóki nie udało się z twoim oponentem ustalić opinii w sprawie, na ktorej się ten następny punkt opiera. Obojętne, czy chodzi tu o następny punkt twojego rozumowania czy rozumowania twojego oponenta.

2.3. Pamiętaj, że słowa używane w mowie potocznej mają często bardzo luźne znaczenia. Dopiero kontekst problemu uściśla sens, w jakim dane słowo jest użyte. Wiele nieporozumień bierze się stąd, że dyskutanci podkładają pod tak samo brzmiące słowa różne treści. Próbuj wykrywać takie przypadki i nie irytuj się, że są one irytujące.

2.4. Prowadź dyskusję po to, żeby dojść ze swoim oponentem do jakiegoś wspólnego wniosku. Nigdy nie przystępuj do dyskusji po to, żeby pokazać innym swoją rację. Rozmawiaj z dyskutantem, a nie z potencjalnymi czytelnikami.

2.5. W przypadku, gdy rozmówca zaczyna zachowywać się nieuprzejmie, masz prawo przerwać czytanie jego wpisu w miejscu, w którym nastąpiła nieuprzejmość. Zawsze wyjaśnij krótko, dlaczego przerwałeś czytanie.
2.5.1. Przez nieuprzejme zachowanie rozumie się tu (patrz też punkt §2.5.2):
2.5.1.1. Stwierdzenie dotyczące twojej osoby i przez to utrudniające w twym odczuciu rzeczową dyskusję (np: manipulujesz, nie chcesz zrozumieć, traktujesz mnie jak idiotę);
2.5.1.2. Użycie słów powszechnie rozumianych za nieuprzejme.

2.5.1a. Zachowania wymienione w §2.5.1. mogą być uznane za nieuprzejme nawet jeśli rozmówca podał uzasadnienie dla swojego zachowania.

2.5.2. Za nieuprzejme zachowanie nie należy rozumieć (patrz też §2.5.4):
2.5.2.1. Krytyki twoich poglądów (np: twoja opinia jest niesłuszna, twój błąd polega na...);
2.5.2.2. Zwrotów zawierających uprzejme podkreślenie autorstwa krytykowanych poglądów (np: mylisz się);
2.5.2.3. Użycia słów kulturalnie negujących twoją argumentację lub poglądy (np: błąd, niekonsekwencja).

2.5.3. Zachowania wymienione w §2.5.2. mogą być uznane za nieuprzejme jeśli:
2.5.3.1. Krytykują poglądy kładąc nacisk na osobę (np: takie argumenty wkurzają mnie);
2.5.3.2. Zawierają nieuprzejme podkreślenie autorstwa krytykowanych poglądów (np: mówisz brednie);
2.5.3.3. Nie zawierają uzasadnienia krytyki i autor odmawia następnie podania tego uzasadnienia.

2.5.4 Odpowiadając na taki post, ustosunkuj się wyłącznie do merytorycznych kwestii poruszonych przed tym miejscem, a następnie wyjaśnij, że jeśli w reszcie listu znajdowały się jakieś ważne merytorycznie argumenty, to odniesiesz się do nich, jeżeli zostaną one podane bez nieuprzejmych wtrętów. Jeżeli twój rozmówca nie powtórzy tych argumentów w kulturalny sposób, nie będziesz zobowiązany na nie odpowiadać. Masz pełne prawo traktować je jako nieistniejące, i w taki sam sposób powinni traktować je inni czytelnicy.

2.5.5 Jeśli twój rozmówca nadal zachowuje się nieuprzejmie, masz prawo zażądać od niego przeformułowania jego wypowiedzi do formy wolnej od jakichkolwiek osobistych odnośników. W przypadku odmowy, masz wtedy prawo poprosić moderatora o usunięcie inkryminowanego postu do Więzienia, do Gwiezdnych Wojen, lub do Kawiarni. Dyskusje w sprawie poprawności decyzji moderatora mogą toczyć się wyłącznie w dziale Regulamin. Pertraktacje pomiędzy uczestnikami dotyczące wprowadzenia poprawek zostaną po rozwiązaniu sprawy przesunięte do Archiwum Publicznego lub, jeśli obie strony wyrażą takie życzenie, do Archiwum Moderatorskiego.

2.6. Staraj się, by twoje rzeczowe argumenty przedstawiały fakty w sposób wolny od nieuprzejmości (§2.5). Pamiętaj, że wszelkie nieuprzejmości, a w szczególności rozważania o cudzych przywarach, nie tylko drastycznie obniżają poziom dyskusji, lecz także niwelują wartość twoich rzeczowych argumentów sugerując, że dla ich utrzymania musisz odwracać uwagę za pomocą "płachty na byka". Wiadomo, że czasami nerwy ponoszą; wspomnij wtedy następujące słowa:
Manipulacja - erystyka w praktyce [link widoczny dla zalogowanych] napisał:
38. Ad personam

Jeżeli spostrzega się że przeciwnik jest silniejszy i że w końcu nie będzie się miało racji, to atakuje się go w sposób osobisty, obraźliwy i grubiański. Porzuca się przedmiot sporu i atakuje się osobę przeciwnika w jakikolwiek bądź sposób. Z reguły tej korzysta się chętnie gdyż każdy jest zdolny do jej zastosowania. Dla człowieka nie ma nic droższego niż dogodzenie jego próżności i żadna rana nie boli bardziej niż rana zadana właśnie próżności.

Zachować zimną krew i dyskutować z ludźmi na poziomie.



3. Zakończenie dyskusji.

3.1. Istnieje niewiele sposobów ustalenia, kto ostatecznie ma rację. Dlatego praktycznym kryterium pozwalającym na ocenę wyniku dyskusji jest kryterium opierające się na założeniu, że każdy z dyskutantów jest człowiekiem rozsądnym i nie zamierza się ośmieszać. Z tego założenia wynika, że poważna dyskusja konfrontująca bardzo różniące się od siebie poglądy może zakończyć się tylko w jeden z następujących sposobów:
3.1.1. Obie strony dojdą do wniosku, że rozmowa nie ma sensu i rozejdą się, zgadzając się na pozostanie przy rożnych opiniach;

3.1.2. Jedna ze stron poprosi o zakończenie rozmowy ze względu na jakiś poważny czynnik niezależny od niej;

3.1.3. Jedna ze stron zostanie przekonana i uzna rację drugiej strony;

3.1.4. Jedna ze stron zauważy, że dalsze próby forsowania swojej opinii zakończą się niekorzystnie dla jej wizerunku i wycofa się, nie przyznając się jednak do tego, że nie miała racji.

3.2. W przypadkach (3.1.1) i (3.1.2), obie strony mogą zachować swoje zdanie.

3.3. W przypadku (3.1.2) osobie rezygnującej z kontynuacji nie wypada ani mówić o swoim sukcesie ani w ogóle traktować swojej niedobronionej do końca opinii za słuszną w jakiejkolwiek rozmowie, w której bierze udział uprzedni oponent lub w której używane są argumenty tego oponenta. Jeśli jednak nie istnieje możliwość powrotu do dyskusji (np. oponent gdzieś zniknął i nie daje znaku życia mimo prób skontaktowania się z nim), to dyskusja staje się nierozstrzygnięta.

3.4. W przypadkach (3.1.3) i (3.1.4) mamy do czynienia z wykazaniem racji jednej ze stron, przynajmniej wśród aktywnych uczestników dyskusji. Brak przyznania racji (punkt 3.1.4) nic tu nie zmienia. Wypowiedzi zwolenników jednej lub drugiej strony również nic nie zmieniają, bowiem prawdy nie ustala się przez głosowanie lecz przez przekonywanie, a zarówno (3.1.3) jak (3.1.4) są przypadkiem, w którym osoba bezpośrednio zainteresowana uznaje - explicite w (3.1.3), implicite w (3.1.4) - że została przekonana o wyższości argumentów strony przeciwnej.

3.5. Ważnym powodem można się wykręcić. Jednak ponieważ nie da się wykazać, że był to wykręt, kultura nakazuje zinterpretować sytuację na korzyść osoby przedstawiającej ów ważny powód. Może być to więc wyjście dla strony czującej się pozbawioną argumentów, ale ani stronie pozostającej przy szachownicy ani jej sympatykom nie wolno nic takiego sugerować.

3.6. Konsekwencje dla strony odchodzącej na zasadach (3.1.2 i 3.1.4) pozostają proste: albo więcej nie głosić publicznie tych niedobronionych opinii, albo wrócić do dyskusji gdy okoliczności pozwolą. Wycofanie się "z ważnych powodów" nie stanowi żadnego merytorycznego argumentu w dyskusji.

3.7. Uznać "za jałową" może rozmowę każdy, komu nic więcej nie zostało do powiedzenia. Dlatego taki "argument" jest równoważny poddaniu tematu.

3.8. Powiada się, że "mądry głupiemu ustępuje". Nie jest to jednak argument w dyskusji - uczestnicy poważnej dyskusji z założenia uważają się za rozsądnych.

3.9. Zarówno ogłoszenie "jałowości" jak i "ustąpienia głupszemu" to ataki osobiste stosowane w braku argumentów przekonujących przeciwnika. Takie zachowanie jest niedopuszczalne w kulturalnej dyskusji."

[Hildegarda]

Dodam jeszcze, że autor regulaminu (admin forum) stosuje się zawsze do tych zasad w dyskusjach i gdy ktos w sposób agresywny czy prowokacyjny zaczyna na niego naskakiwać, to spokojnie informuje rozmówcę, w którym miejscu kończy czytanie i podaje powód np. nieprzyjemne zaczepki ze strony adwersarza, prosi o zmianę wypowiedzi tak by była ona przedstawiona kulturalnie i w sposób cywilizowany, a jeśli tego brakuje, to nie kontynuuje rozmowy, albo odnosi się tylko do kwestii merytorycznych.

[CiekawaXO]

O, to ciekawe, zaraz poczytam.

[Repart]

Bardzo mądry regulamin. Konkretnie i szczegółowo prowadzi za rękę, jak prowadzić dyskusję, czego unikać i jak powinno się dochodzić do porozumienia (bądź nie). Już pierwszy zacytowany fragment o możliwości nieporozumienia świadczy o tym, że bardzo poważnie i uczciwie można prowadzić dyskusje na tamtym forum.

Po przeczytaniu całości dochodzę do wniosku, że mam wiele do naprawienia w swoim dyskutowaniu. Dzięki @Hildegarda za tę wrzutkę.

[Hildegarda]

Bardzo mądry regulamin. Konkretnie i szczegółowo prowadzi za rękę, jak prowadzić dyskusję, czego unikać i jak powinno się dochodzić do porozumienia (bądź nie). Już pierwszy zacytowany fragment o możliwości nieporozumienia świadczy o tym, że bardzo poważnie i uczciwie można prowadzić dyskusje na tamtym forum.

Po przeczytaniu całości dochodzę do wniosku, że mam wiele do naprawienia w swoim dyskutowaniu. Dzięki @Hildegarda za tę wrzutkę.

Dla mnie to też było ciekawe odkrycie i też zauważyłam u siebie wiele braków.
Dodam jeszcze, że admin tego forum zrobił specjalny dział przeznaczony dla osób bardzo wybuchowych i niedojrzałych w dyskusjach, gdzie można się przerzucać błotem jeśli już ktoś musi, w tym dziale moderacja działa mniej, ale oczywiście nie można łamać prawa. Natomiast w działach regulaminowych zaleca się właśnie taki sposób dyskutowania.

[Repart]

A jaka jest tematyka tego forum? Jakieś tematy sci-fi?

[CiekawaXO]

No...
Taki sobie ten regulamin.
Czasami się zgadzam, czasami nie.

[Hildegarda]

A jaka jest tematyka tego forum? Jakieś tematy sci-fi?

głównie filozofia i religia

[Andej]

Czy rzeczywiście słuszne?
2.5.3. Zachowania wymienione w §2.5.2. mogą być uznane za nieuprzejme jeśli:
2.5.3.1. Krytykują poglądy kładąc nacisk na osobę (np: takie argumenty wkurzają mnie);
Błędny przykład. Nieuprzejme byłoby stwierdzenie: Jesteś wykurzający używając takich argumentów, gdyż to byłoby skierowane do osoby, zamiast ukierunkowania na temat. Natomiast wyznanie własnego odczucia na czyjeś argumenty nie ma cech zwracania się do osoby.

2.5.3. Zachowania wymienione w §2.5.2. mogą być uznane za nieuprzejme jeśli:
2.5.3.2. Zawierają nieuprzejme podkreślenie autorstwa krytykowanych poglądów (np: mówisz brednie);
Tu mogę się zgodzić. Ale jeśli ktoś prawi brednie, to zawsze udawać, że bierze się je za mądrości? Oczywiście, powinno się napisać: Uważam, że mówisz brednie. Czyli wyrazić swoja opinię, ale nie stwierdzać faktu. Jednak czy nadwrażliwcy zauważą różnice?

2.5.3. Zachowania wymienione w §2.5.2. mogą być uznane za nieuprzejme jeśli:
2.5.3.3. Nie zawierają uzasadnienia krytyki i autor odmawia następnie podania tego uzasadnienia.
Tu mam wątpliwości. Każdy ma prawo do zdania odmiennego. Nie uważam, aby miał udowadniać Besserwisserowi, że woda jest mokra. Uważam, że mam prawo do stwierdzenia, że jest mokra, bez uzasadniania tegoż.

[Hildegarda]

Tu mogę się zgodzić. Ale jeśli ktoś prawi brednie, to zawsze udawać, że bierze się je za mądrości? Oczywiście, powinno się napisać: Uważam, że mówisz brednie. Czyli wyrazić swoja opinię, ale nie stwierdzać faktu. Jednak czy nadwrażliwcy zauważą różnice?

Ogólnie takie rzeczy rozstrzyga się w dyskusji merytorycznej na ARGUMENTY. Czyli samo napisanie komuś, że pisze brednie, może być tylko widzimisie osoby, która to pisze i nie trzeba tego nawet traktować poważnie. Z drugiej strony można po chrześcijańsku unikać takich form wypowiadania się, które mogą być dotkliwe dla rozmówcy, czyli pisanie komuś, że pisze brednie, nie rozwijanie tematu, żeby wyjaśnić, że ktoś ma błędne poglądy, jest po prostu złą wolą w dyskusji, którą można odebrać jako celową próbę uderzenia w kogoś, a wynoszenie przy tym swoich siebie i swoich własnych mądrości, jako "nie brednie". Można po prostu nic nie pisać, albo formułować wpisy tak, by nie były dla innych obraźliwe.

Tu mam wątpliwości. Każdy ma prawo do zdania odmiennego. Nie uważam, aby miał udowadniać Besserwisserowi, że woda jest mokra. Uważam, że mam prawo do stwierdzenia, że jest mokra, bez uzasadniania tegoż.

Nie mówimy o rzeczach oczywistych, są na forach często takie sytuacje, gdzie coś jest krytykowane, a potem są ucieczki od rozwijania tematu i przedstawiania argumentów merytorycznych, czasami połączone jeszcze z próbami obrażania oponentów. Czyli ktoś rzuci jakieś hasło, coś krytykuje, a gdy oponent drąży temat, to zwiewa, albo nie potrafi sobie poradzić z rzeczową argumentacją.

[Andej]

Czyli ktoś rzuci jakieś hasło, coś krytykuje, a gdy oponent drąży temat, to zwiewa, albo nie potrafi sobie poradzić z rzeczową argumentacją.

I bardzo dobrze, by wygasa to, co stanowiło kość niezgody.

Kiedyś było przysłowie (czy jeszcze teraz są przysłowia): Mądry głupiemu ustępuje.

[Hildegarda]

Kiedyś było przysłowie (czy jeszcze teraz są przysłowia): Mądry głupiemu ustępuje.

Tak, to również zostało ujęte w regulaminie i nie ma zastosowania w dyskusjach merytorycznych, każdy ma prawo tak sobie pomyśleć i odejść z dyskusji, ale jeśli to napisze rozmówcy, to jest próba obraażania adwersarza i wynoszenia własnej osoby, jako tej rzekomo mądrej. A o tym czy osoba pisze mądrości powinna decydować siła argumentów rzeczowych, a nie samo mniemanie o sobie.

[Andej]

A o tym czy osoba pisze mądrości powinna decydować siła argumentów rzeczowych, a nie samo mniemanie o sobie.

Właściwie masz rację. Ale ...
Chyba jednak rozmawiamy o dwóch różnych kwestiach. O różnych podejściach do dialogu.

Wydaje mi się, że cały czas masz przekonanie (podobnie jak większość forumowiczów), że dyskusja polega na tym, aby kogoś do czegoś przekonywać. Udowodnić, zmusić do przyznania racji. Kapitulacji. Uznania argumentów.

A dla mnie dialog, to wymiana myśli, przekonań. To możliwość wypowiadania swojego zdania na jakiś temat. Swoich opinii. Bez najmniejszej chęci skłonienia kogoś do zmiany zdania czy kapitulacji. Dyskusja to możliwość ustosunkowanie się do tego, co ktoś napisał, głosi, do czego przekonuje.
Jeżeli ktoś przekonuje, że Ziemia jest płaska, to mogę podać kontrargument, mogę stwierdzić, że wg mnie się myli, że uważam, iż jest inaczej... Ale wcale nie musze przekonywać. Mogę rozmawiać dla samej przyjemności rozmowy, albo po to, aby poznać czyjeś argumenty...

[Hildegarda]

@Andej ale jeśli się krytykuje czyjeś poglądy, to wypadałoby być w porządku i podać uzasadnienie, a nie rzucić hasło i uciekać. To jest po prostu postawa niepoważna w dyskusjach. Co innego, gdy mówimy o jakimś neutralnym wypowiedzeniu się w temacie, gdzie nie dochodzi do żadnej dyskusji, albo po prostu nie ma się ochoty w nią wchodzić, dlatego wyraża się jakąś swoją neutralną opinię typu : "ja nie uznaję płaskiej Ziemi", bo dowody naukowe mówią co innego". W takiej sytuacji zgodzę się, że można wypowiedzieć swoje zdanie i nie ma potrzeby tematu rozwijać, nawet jeśli ktoś prosi o uzasadnienie, i jak ktoś chce to może sobie sam sprawdzić co mówi nauka w tym temacie. Ale tu mówimy już o dwóch różnych sytuacjach, bo jeśli ktoś napisze konkretnie pod czyjąć wypowiedzią np. "bzdura" czy coś w tym stylu, a potem unika rozwijania tematu, to już źle świadczy tylko o takiej osobie.

[Andej]

Zatem napisz: Woda jest sucha. I przekonuj, że tak jest.
Odpiszę Ci, że uważam to za bzdurę. I nie uzasadnię. Ani nie uwodnię, że tak uważam.
Więcej, uważam za głupotę uzasadnianie, że woda nie jest sucha. Albo, że jest mokra.

Stwierdzenie, że bzdurą jest twierdzenie, iż woda jest mokra nie jest krytyką czyichś podglądów, ale opinią na ich temat. Własna opinia nie wymaga uzasadnienia.